เมื่อเข้าใกล้สิ้นปีมีหลาย ๆ เหตุการณ์ในตลาดหุ้นที่เกิดขึ้นและเปลี่ยนไปในปีนี้ อย่างเช่นหุ้นบางบริษัทที่เคยสร้างผลตอบแทนได้ดีในอดีตกลับให้ผลตอบแทนที่ลดน้อยลง และแม้ว่าหุ้นขนาดใหญ่อย่าง Tesla ยังคงสร้างผลตอบแทนได้สูงและมีผลทำให้ผลตอบแทนโดยรวมของตลาดปรับเพิ่มขึ้น (หุ้นขนาดใหญ่มักจะมีน้ำหนักในดัชนีมากไปด้วย) แต่โดยรวมการกระจุกตัวของผลตอบแทนของดัชนีจากหุ้นบางกลุ่มเริ่มลดลงในปีนี้ อย่างเช่นปีที่ผ่านมาหุ้นกลุ่ม Apple AAPL, Microsoft MSFT, Amazon AMZN, Meta Platforms FB และ Tesla ให้ผลตอบแทนที่ค่อนข้างสูงและมีผลต่อน้ำหนักผลตอบแทนของตลาดหุ้นโดยรวมถึง 37% แต่ในปีนี้น้ำหนักของผลตอบแทนในดัชนีลดลงเหลือเพียง 8% เท่านั้น ขณะที่หุ้นกลุ่ม FAANG อย่าง Facebook (Meta), Apple, Amazon, Netflix NFLX และ Google (Alphabet) มีน้ำหนักของผลตอบแทนในดัชนีเพียง 2.7% ในปี 2021 ลดลงจากปี 2020 ที่สูงถึง 24%
ในการวัดการกระจุกตัวของผลตอบแทนดัชนีว่ามาจากหุ้นเพียงไม่กี่ตัวหรือไม่นั้น สามารถทำได้โดยเราจะใช้ Morningstar US Large-Mid Index ในการทดสอบ โดยเน้นที่หุ้นขนาดใหญ่ 10 อันดับแรก ซึ่งจากตารางจะเห็นว่าผลตอบแทนของหุ้นขนาดใหญ่ 3 อันดับแรกมีผลต่อผลตอบแทนรวมของดัชนีลดลง หรือเหลือเพียง 2% ในปี 2021 จากที่เคยมีผลถึง 27% ในปี 2020
หากดูในปี 2021 ภาพตลาดหุ้นนั้นค่อนข้างเปลี่ยนแปลงไปจากปีก่อนหน้าอย่างมาก โดยในปี 2020 นั้น ผลตอบแทนของหุ้น Apple เพิ่มขึ้นถึง 81.84% และยังมีน้ำหนักต่อดัชนีสูงถึง 6.12% ซึ่งก็มีผลทำให้ผลตอบแทนโดยรวมของดัชนีนั้นสูงขึ้น ซึ่งถ้ารวมผลตอบแทนที่สูงของ Microsoft และ Amazon ด้วยแล้ว จะทำให้น้ำหนักของผลตอบแทนของ Morningstar US Large-Mid Index กว่า 1 ใน 4 มาจากผลตอบแทนของหุ้น 3 บริษัทนี้เท่านั้น ขณะที่ในปีนี้หุ้นขนาดใหญ่ 3 อันดับแรกได้แก่ Microsoft, Apple, Amazon มีน้ำหนักต่อผลตอบแทนของดัชนีเพียง 9%, 4%, 2% ตามลำดับเท่านั้น
ปี 2021 นับว่าเป็นปีที่เศรษฐกิจเริ่มกลับมาฟื้นตัว อัตราการว่างงานลดต่ำลง หลาย ๆ สิ่งที่เคยถูกกระทบจาก COVID19 ก็เริ่มกลับมาฟื้นตัวในปีนี้ แต่ในทางตรงกันข้ามกับหุ้นกลุ่ม FAANG และกลุ่มที่เกี่ยวข้องกับ work-from-home ที่ปีนี้ราคาหุ้นกลับ Underperform
นับตั้งแต่ในอดีต ผลตอบแทนของตลาดหุ้นมักถูกชักนำจากหุ้นขนาดใหญ่ซึ่งมีแนวโน้มมากขึ้นเรื่อยๆ ในปี 2016-2017 ที่หุ้นใหญ่ 5 อันดับแรกมีผลต่อดัชนีเพิ่มขึ้นจาก 6% เป็น 9% ขณะที่ในปี 2019 หุ้นขนาดใหญ่ 10 อันดับแรกมีน้ำหนักต่อดัชนีถึง 10% และในปี 2020 น้ำหนักของหุ้น 5 ตัวแรก มีผลต่อผลตอบแทนดัชนีถึง 40% ขณะที่ในปี 2021 ภาพตลาดก็เปลี่ยนไป ผลของหุ้นขนาดใหญ่ต่อดัชนีปรับลดลง โดยหุ้น 5 อันดับแรกมีผลต่อดัชนีเพียง 8% และหุ้น 10 อันดับแรกมีผลเพียง 20%